OUTLOOK Economische vooruitzichten: Grotere onzekerheid, lagere groei

De vooruitzichten voor de Amerikaanse en wereldeconomie kunnen op vele manieren worden beschreven. Maar als we nu medio 2025 de balans opmaken, staat één woord met stip bovenaan: onzekerheid.

De onzekerheid over het handelsbeleid van de VS – met hogere tarieven als belangrijkste factor – heeft de wereldeconomie hard geraakt. Voor het eerst sinds 2022 daalde het Amerikaanse bbp in het eerste kwartaal. Sommige bedrijven zijn gestopt met het publiceren van prognoses. Investeringen worden uitgesteld. De vrachtvolumes in de grote havens zijn fors gedaald. Er worden minder mensen aangenomen.

Door de toenemende onzekerheid over het beleid worden de prognoses voor de wereldeconomie naar beneden bijgesteld. Op basis van de meest recente cijfers van het Internationaal Monetair Fonds zijn de prognoses voor de VS, Europa, Japan en tal van opkomende markten naar beneden bijgesteld. De recente onderhandelingen van de VS met Europa en China stemmen hoopvol, maar we hebben nog een lange weg te gaan.

“Veel bedrijven hebben de pauzeknop ingedrukt, omdat ze niet weten waar ze over een week, een maand of een jaar aan toe zijn,” zegt Darell Spence, econoom bij Capital Group. “Zelfs als sommige tarieven uiteindelijk worden verlaagd of ingetrokken, zal dit pauze-effect gevolgen hebben. Of de VS hierdoor al dan niet in een recessie komt, moeten we afwachten, maar het risico wordt wel groter.”

In zekere zin is de onzekerheid een economische factor geworden waarmee we rekening moeten houden, net zoals we ook kijken naar harde cijfers over werkgelegenheid, consumentenbestedingen en bedrijfsinvesteringen, aldus Spence. “Het voorspellen van de economie is op dit moment vooral een voorspelling over het beleid. En dat is best lastig als het beleid zo snel kan veranderen.”

Hoge marktvolatiliteit

De marktvolatiliteit nam in de eerste helft van het jaar sterk toe toen de VS een reeks nieuwe invoerheffingen instelde tegen vrijwel al zijn handelspartners, waaronder Canada, Mexico en China. Het nieuws leidde ook deze keer tot onrust op de aandelen- en obligatiemarkten, gevolgd door krachtige rally's toen de tarieven later werden verlaagd of opgeschort.

Eind mei hadden de Amerikaanse aandelen in de S&P 500-index bijna alle eerdere verliezen goedgemaakt, omdat beleggers optimistisch waren vanwege het vooruitzicht van nieuwe handelsakkoorden.

“In april hadden we waarschijnlijk het punt van maximale onzekerheid bereikt,” zegt equity portfolio manager Jody Jonsson. Dat was toen de meest omvangrijke tariefverhogingen bekend werden gemaakt, op de dag die door president Trump werd uitgeroepen als Liberation Day. “Sindsdien is er wel het een en ander gebeurd dat hoopvol stemt. Als we deze onzekerheid grotendeels kunnen wegnemen, denk ik dat het in de tweede helft van het jaar rustiger zal worden op de markten.”

Vier scenario's voor een herschikking op het wereldtoneel

Als we een stap terug doen en naar het grote geheel kijken, zien we dat de wereld ingrijpend aan het veranderen is. Volgens Jonsson is dat iets wat we de afgelopen decennia niet eerder op deze wijze hebben gezien. Deze herschikking op het wereldtoneel – op politiek, militair en economisch vlak – zorgt voor onrust en dat zal waarschijnlijk zo blijven totdat er een nieuwe orde ontstaat.

“We zitten midden in een fundamentele hervorming van de geopolitieke orde zoals we die al sinds het einde van WOII kennen. Het geïntegreerde wereldwijde systeem waarop we de afgelopen decennia zijn gaan vertrouwen, is snel aan het veranderen en kan er in de toekomst heel anders uitzien.”

Het Night Watch-team van Capital Group - dat bestaat uit economen, politiek analisten en portfoliomanagers - onderzoekt deze veranderingen met behulp van scenarioanalyses. Het team doet geen voorspellingen, maar brengt allerlei mogelijke uitkomsten in kaart en kijkt wat de gevolgen daarvan zijn voor beleggingen.

In de eerste analyse zijn vier hoofdscenario's geschetst die zich de komende jaren zouden kunnen voordoen als de wereld op zoek gaat naar een nieuw evenwicht. Een internationale handelsoorlog en verschuivende politieke allianties kunnen de economische groei wereldwijd vertragen, de inflatie opdrijven en het risico op een recessie verhogen. Als de onderhandelingen over een akkoord echter snel en succesvol verlopen, zou dat kunnen leiden tot een opleving van de markten.

Van de uitkomst van de handelsbesprekingen die nu worden gevoerd, hangt veel af. Maar gezien de complexiteit ervan en het grote aantal handelspartners dat hierbij betrokken is, kan het lang duren voordat alle details zijn uitgewerkt, zegt Tom Cooney, international policy adviser bij Capital Group en voormalig diplomaat bij het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken.

Cooney: “Het heeft vele jaren geduurd om de naoorlogse orde op te bouwen en het kan nog vele jaren duren voordat er een nieuwe orde ontstaat. Het duurt vaak jaren voordat er een handelsakkoord is bereikt, dus ik denk dat we nog een lange weg te gaan hebben.”

Gaan centrale banken ingrijpen?

Bij de grote centrale banken, vooral de Federal Reserve (Fed) in de VS en de Europese Centrale Bank (ECB), worden de ontwikkelingen nauwlettend gevolgd. De ECB heeft de rente al verlaagd, en veel beleggers denken dat de Fed dit ook zal doen, omdat door de importheffingen de economische groei onder druk komt te staan. Door de stijgende consumentenprijzen is dat echter een moeilijke beslissing, omdat lagere tarieven de inflatie weer kunnen aanwakkeren.

In de VS is de inflatie de afgelopen maanden hardnekkig hoog gebleven, met rond de 2,5% tot 3% op jaarbasis. Dat is boven het streefcijfer van 2% van de Fed. Toch verwachten beleggers in obligaties dat de Fed in juli de eerste renteverlaging van dit jaar zal doorvoeren, en dat er voor het einde van het jaar nog twee of drie renteverlagingen zullen volgen.

“Hoewel de Amerikaanse economie wat zwakte vertoont, is de werkgelegenheid nog steeds sterk, dus de Fed zal waarschijnlijk niet al te snel of al te agressief ingrijpen,” zegt fixed income portfolio manager Chitrang Purani.

“Als de arbeidsmarkten niet dramatisch verslechteren, is dat voor de Fed een goede reden om geduldig af te wachten, ook als de inflatie iets boven de doelstelling blijft,” aldus Purani. Hij verwacht dat de huidige marktprijs van de federal funds rate tegen het einde van het jaar rond de 3,8% zal liggen, een daling ten opzichte van de huidige rente van circa 4,3%. Op basis van de risico-afweging is dat volgens hem een redelijk niveau.

“Ik verwacht wel dat de groei in de VS en wereldwijd zal vertragen als gevolg van de invoering van tarieven en vanwege de onzekerheid over de handelsoorlog,” voegt hij eraan toe, “maar ik denk dat het nog te vroeg is om te spreken van een recessie.”

Hoe kunnen we een recessie voorkomen?

Wat moet er gebeuren om een economische neergang in de VS en de rest van de wereld te voorkomen?

Het ziet er nu al naar uit dat dit niet op stel en sprong zal gebeuren. De meeste economische cijfers die tot nu toe bekend zijn, wijzen erop dat de Amerikaanse economie in het tweede kwartaal zal groeien, aldus Spence. De stijging van 6% van de S&P 500-index in mei wijst er ook op dat beleggers niet verwachten dat de importheffingen op korte termijn tot een recessie zullen leiden.

“Als een handelsoorlog de voornaamste oorzaak is van een recessie, dan lijkt het logisch om die handelsoorlog om te buigen,” aldus Spence. “En in de afgelopen weken zijn er ook stappen in die richting gezet. Maar ik denk dat er pas echt een einde komt aan de onzekerheid als we officieel te horen krijgen dat een handelsoorlog definitief van de baan is. Anders zou het wel eens moeilijk kunnen zijn om bedrijven en consumenten ervan te overtuigen om vertrouwen te hebben in de toekomst.”

Wat kunnen we hieruit leren? Marktdalingen zijn soms pijnlijk, maar in plaats van te proberen de markt te timen, doen beleggers er verstandig aan om op koers te blijven. Om de marktvolatiliteit te kunnen weerstaan, doen ze er goed aan om te spreiden over aandelen en obligaties en om regelmatig hun risicotolerantie voor een verhoogde volatiliteit onder de loep te nemen. Hoewel het misschien voelt alsof het nu allemaal anders is, hebben markten door de geschiedenis heen altijd blijk gegeven van veerkracht in tijden van oorlogen, pandemieën en andere crises.