Angst voor verlies is eigen aan de mens.

Psycholoog en Nobelprijswinnaar Daniel Kahneman beschrijft dit in zijn theorie over loss aversion (verliesaversie). Deze theorie stelt dat de pijn van verlies van geld veel sterker is dan de voldoening van rendement. Daarom zijn beleggers van nature geneigd om de markt te ontvluchten wanneer deze keldert, net zoals gretigheid ons ertoe aanzet om weer in te stappen wanneer aandelen omhoog schieten. Beide kunnen negatieve gevolgen hebben.

We weten niet wat er verder dit jaar gaat gebeuren. Maar met verstandig beleggen kunnen we de kracht van emotie weerstaan en ons richten op relevant onderzoek, harde gegevens en beproefde strategieën. Dit zijn zeven uitgangspunten waarmee we de verleiding kunnen weerstaan om emotionele beslissingen te nemen in tijden van marktturbulentie.

1. Marktdalingen horen bij beleggen

Op lange termijn gaan aandelen meestal gestaag omhoog, maar de geschiedenis leert ons dat dalingen op de aandelenmarkt inherent zijn aan beleggen. Gelukkig duren correcties (dat wil zeggen een daling van 10% of meer), bearmarkten (een langdurige daling van 20% of meer) en andere moeilijke periodes niet eeuwig.

De S&P 500 Index daalde elke 18 maanden minstens 10% en elke zes jaar 20% of meer, zo blijkt uit gegevens van 1954 tot 2024. Hoewel resultaten uit het verleden niet indicatief zijn voor de toekomst, volgde op elke neergang een herstel en, bereikte de markt na verloop van tijd een nieuw hoogtepunt.

2. Bij markten gaat het om tijd, niet om timing

Niemand weet wat er op de korte termijn op de markt gaat gebeuren, en beleggers die aan de zijlijn blijven staan, lopen het risico dat ze niet profiteren van perioden van significante koersstijging die volgen op een marktdaling. 

In de periode van 1929 tot 2024 volgde op elke S&P 500-daling van 15% of meer een herstel. Gemiddeld was het rendement in het eerste jaar na deze dalingen 52%.

Zelfs als u maar een paar handelsdagen mist, kan u dat flink wat kosten. Een hypothetische inleg in de S&P 500 van USD 1.000 in 2014, zou eind 2024 zijn opgelopen naar USD 2.869. Maar als een belegger de 10 beste handelsdagen in die periode zou hebben gemist, dan zou het resultaat USD 1.571 zijn, ofwel 45% lager. 

3. Emotioneel beleggen kan gevaarlijk zijn

Kahneman won in 2002 de Nobelprijs voor zijn werk in de gedragseconomie, een vakgebied dat onderzoekt hoe mensen financiële beslissingen nemen. Een belangrijke bevinding van gedragseconomen is dat mensen dit soort beslissingen vaak niet rationeel nemen.

Het is volkomen normaal om emotioneel te reageren als er iets op de markt gebeurt. En natuurlijk zullen veel beleggers onrustig worden als markten dalen. Maar het gaat erom wat we in dat soort situaties doen en dat kan doorslaggevend zijn om als belegger succesvol te zijn.

Als u inzicht hebt in de grondbeginselen van gedragseconomie, kunt u beleggers helpen om rationele beslissingen te nemen. Als u inzicht hebt in gedragingen zoals anchoring, confirmation bias en availability bias, kunt u beleggers makkelijker wijzen op potentiële inschattingsfouten en voorkomen dat ze die maken.

4. Maak een plan en houd u daaraan

Wie een goed beleggingsplan opstelt en zich daaraan houdt, kan eveneens kortzichtige beleggingskeuzes voorkomen, vooral als de markten dalen. In dit plan moet rekening worden gehouden met een aantal factoren, zoals risicobereidheid en korte- en langetermijndoelen.

“Dollar cost averaging”, waarbij periodiek een vast bedrag wordt belegd, ongeacht of de markt stijgt of daalt, is ook een goede manier om niet in de valkuil van het timen van de markt te stappen. Zo wordt er een strategie ontwikkeld waarbij er meer aandelen tegen lagere prijzen worden gekocht en minder aandelen tegen hogere prijzen. Op de langere termijn betalen beleggers gemiddeld minder per aandeel. Periodiek beleggen biedt geen garantie voor winst of bescherming tegen verliezen. Beleggers moeten nadenken of ze bereid zijn te blijven beleggen als de aandelenprijzen dalen.

Pensioenregelingen, met automatische inhoudingen op het salaris van de belegger, zijn een goed voorbeeld van “dollar cost averaging”.

5. Spreiding is belangrijk

Een gediversifieerde portefeuille biedt geen garantie op winst of de zekerheid dat beleggingen niet in waarde zullen dalen, maar het verlaagt wel het risico. Door beleggingen over verschillende activaklassen te spreiden, beperken beleggers het risico van volatiliteit in hun portefeuilles. Het totale rendement bereikt niet het hoogste niveau van elke afzonderlijke belegging - maar ook niet het laagste niveau van elke afzonderlijke belegging.

Beleggers die minder onder druk willen komen te staan door een neerwaartse markt, kunnen door spreiding de volatiliteit beperken.

6. Vastrentende waarden geven meer evenwicht

Aandelen zijn belangrijke bouwstenen van een gediversifieerde portefeuille en obligaties kunnen voor een goed tegenwicht zorgen. Obligaties hebben namelijk over het algemeen een lagere correlatie met de aandelenmarkt, wat betekent dat ze meestal in de tegenovergestelde richting van aandelen bewegen - met andere woorden, obligaties doen het vaak goed als de aandelenmarkt het minder goed doet.

Bovendien kunnen obligaties met een lage aandelencorrelatie de impact van een verlies op de aandelenmarkt in de portefeuille afzwakken. Fondsen met een dergelijke diversificatie kunnen helpen bij het samenstellen van een duurzame portefeuille, en beleggers doen er goed aan om te zoeken naar obligatiefondsen met een sterk trackrecord van positieve rendementen op verschillende markten.

Hoewel obligaties misschien niet de groeipotentie van aandelen hebben, bleken ze in het verleden vaak veerkrachtig te zijn op de momenten dat aandelen daalden. De sell-off van de markt in 2022 was in die zin uitzonderlijk dat veel obligaties niet hun typische safe-haven rol vervulden. Maar in de vijf marktcorrecties vóór 2022 stegen obligaties - zoals gemeten door de Bloomberg US Aggregate Index - vier keer en daalden ze nooit meer dan 1%.

7. Over het algemeen worden langetermijnbeleggers door de markt beloond

Is het realistisch om elk jaar 30% rendement te verwachten? Natuurlijk niet. En als aandelen de afgelopen weken zijn gedaald, moet u er niet van uitgaan dat dit de start is van een langetermijntrend. Uit de gedragseconomie weten we dat onze percepties en beslissingen extra sterk worden beïnvloed door recente gebeurtenissen.

Het is altijd van belang om naar de lange termijn te kijken, maar al helemaal als de markten dalen. Aandelen stijgen en dalen op de korte termijn, maar beleggers worden meestal op de langere termijn beloond. Zelfs als we de recessies meerekenen, was het rendement van de S&P 500 (in de periode van 1939 tot 2024) over alle periodes van 10 jaar gemiddeld 10,94%.

Het is normaal dat er emoties opborrelen als de markt volatiel is. Beleggers die zich kunnen afschermen van het nieuws, zijn beter in staat om een weloverwogen beleggingsstrategie uit te stippelen.

In dit artikel wordt voornamelijk gesproken over dollars en de Amerikaanse indices, maar naar ons idee gelden deze principes voor markten wereldwijd.