Dit is het belangrijkste verkiezingsjaar in de wereldgeschiedenis. In 2024 zullen er in 76 landen - waar zo'n 4,4 miljard mensen wonen - politieke verkiezingen worden gehouden.

Een aantal daarvan heeft al plaatsgevonden. Vorige maand heeft Taiwan gekozen voor een pro-onafhankelijke kandidaat waardoor de toch al gespannen relaties met China nog verder onder druk kunnen komen te staan. Er komen nog een paar verkiezingen aan, maar die zijn grotendeels al beslist. Zo verwacht niemand dat de Russische president Vladimir Poetin op 17 maart voor een echte uitdaging komt te staan.

Dan is er nog het gebeuren dat door de hele wereld wordt gevolgd: de Amerikaanse verkiezingen op 5 november, waarbij de president, de vicepresident, 34 senatoren en alle 435 leden van het Huis van Afgevaardigden worden gekozen. Op die dag zullen er ook tal van verkiezingen in staten en ook lokaal worden gehouden en zullen er veel belangrijke verkiezingsuitslagen worden betwist.

Tegen die achtergrond willen we hier vier dingen bespreken die volgens ons een grote rol zullen spelen bij de uitslag van waarschijnlijk een van de belangrijkste Amerikaanse verkiezingen sinds tijden:

1. Het is (nog steeds) de economie, domoor

De befaamde oneliner uit de campagne van Bill Clinton in 1992 is anno 2024 nog steeds actueel. Ook nu is de economie een van de belangrijkste thema's voor de verkiezingen. Stevent de VS af op een recessie? Wanneer wordt de inflatie weer normaal? Gaat de Federal Reserve de rente verlagen? Zijn mensen financieel beter of slechter uit de pandemie gekomen?

Voor president Joe Biden, die het waarschijnlijk gaat opnemen tegen voormalig president Donald Trump, zijn de recente economische cijfers goed nieuws. De Amerikaanse economie, uitgedrukt in bruto binnenlands product, groeide in het afgelopen jaar met 3,1%, ver boven de verwachtingen. De inflatie is van 9,1% in de zomer van 2022 gedaald naar 3,4% in december. En Amerikaanse aandelen hebben dit jaar al nieuwe recordhoogtes bereikt.

Aan de andere kant zal het kamp van Trump zich waarschijnlijk richten op de stijgende prijzen in de supermarkt, onbetaalbare huizen en de torenhoge staatsschuld. De angst voor een op handen zijnde recessie lijkt te zijn afgenomen, maar er zijn nog steeds genoeg andere economische factoren die in die richting wijzen.

Of het nu eerlijk is of niet, een president van de VS wint of verliest de verkiezingen op basis van het beeld dat mensen hebben van de economie. Van Herbert Hoover in 1932, die tijdens de Grote Depressie het veld moest ruimen, tot Jimmy Carter, die de verkiezingen in 1980 verloor tijdens de economische malaise eind jaren zeventig, het zijn vaak de onderwerpen aan de keukentafel die de verkiezingsuitslag bepalen. Dit jaar zal het waarschijnlijk niet anders zijn.

2. Een paar 'swing states' (zgn. kantelstaten waar niet standaard dezelfde partij wint) zijn doorslaggevend.

In de strijd om het Witte Huis en de meerderheid in de Senaat en het Huis van Afgevaardigden zullen de definitieve uitslagen in de swing states waarschijnlijk weer erg dicht bij elkaar liggen. Het kan zijn dat de winst slechts met een kleine marge wordt behaald. En welke partij er ook als winnaar uit de bus komt, de Democraten of de Republikeinen, er zullen ongetwijfeld weer protesten komen over oneerlijke praktijken, een roep om hertellingen en rechtszaken. De kans is groot dat de uitslag van een aantal verkiezingen, waaronder die voor het presidentschap, pas dagen na de verkiezingen bekend zal zijn.

Feit is dat het Amerikaanse electoraat gelijk over twee kampen is verdeeld. Dat zien we nu ook duidelijk in de samenstelling van het Congres. De Republikeinen hebben een nipte meerderheid van drie zetels in het Huis van Afgevaardigden. De Democraten hebben samen met een onafhankelijke (voorheen Democratische) senator één zetel meer in de Senaat. Als bij de laatste presidentsverkiezingen 45.000 stemmen in drie staten de andere kant op waren gegaan, zou Trump op dit moment de zittende president zijn.

Als de swing states u bekend voorkomen, dan komt dat omdat die dezelfde zijn als in 2020. De belangrijkste staten waar het in november om draait, zijn Arizona, Georgia, Michigan, Pennsylvania en Wisconsin. Dat zijn de traditionele swing states die zowel rood als blauw kunnen kleuren. In North Carolina en Nevada waren de verkiezingen de afgelopen jaren ook erg close, dus ook deze twee staten zullen veel aandacht krijgen.

Ook nu zullen een handvol staten en een klein aantal kiezers bepalend zijn voor de uitslag. Nog geen 100.000 mensen zullen uitmaken wie de volgende president van de Verenigde Staten wordt.

3. Het fiscale beleid heeft de grootste impact op de lange termijn

Belangrijke belastingverlagingen die onder de Trump-regering werden doorgevoerd, moeten in 2025 worden hernieuwd. Het al dan niet voortzetten daarvan zal grotendeels worden bepaald door wie na de verkiezingen van 2024 de baas wordt in het Witte Huis en welke partij de meerderheid krijgt in het Congres.

De Tax Cuts and Jobs Act van 2017 bracht grote veranderingen in de federale belastingwet, met lagere belastingen voor veel particulieren en bedrijven tot geolg. Verschillende schattingen gaan uit van bijna 1,5 biljoen dollar minder overheidsinkomsten binnen een periode van 10 jaar. Volgens voorstanders stimuleert dit de economische groei, terwijl critici juist aanvoeren dat hierdoor de staatsschuld verder toeneemt.

Als Trump opnieuw aan de macht zou komen, zal hij met steun van het Congres dat in handen is van de Republikeinen, waarschijnlijk de belangrijkste bepalingen van de wet voortzetten. Een regering onder Biden zal eerder op zoek gaan naar alternatieven, zoals belastingverhogingen voor bedrijven en particulieren, alhoewel Biden wel heeft toegezegd dat hij de belastingen voor mensen met een jaarinkomen tot 400.000 dollar niet zal verhogen.

Bovendien zal de Amerikaanse schuldenlimiet in het voorjaar van 2025 opnieuw ter discussie komen te staan, waardoor initiatieven op het gebied van belastingen en uitgaven opnieuw onder druk komen te staan. De nationale schuld liep eind 2023 op tot een nieuw record van 34 biljoen dollar.

Met het jaarlijkse tekort en de nationale schuld die nu veel groter zijn dan toen Trump in 2016 aantrad, zijn deze problemen voor geen van beide partijen gemakkelijk op te lossen. Belasting- en pensioenhervormingen zijn bijna altijd onderwerp van gesprek, welke partij het ook voor het zeggen heeft. Als Washington manieren zoekt om meer geld binnen te halen, wordt de pensioensector vaak onder de loep genomen, dus we zullen dat nauwlettend in de gaten houden wanneer de kandidaten met hun economische plannen naar buiten komen.

4. Houd vast aan uw beleggingsplan en laat u niet van de wijs brengen door de politiek

Naast economische kwesties zullen er tijdens de campagnes ook veel andere thema's aan bod komen. Immigratie, abortus, klimaatverandering en wereldhandel zullen daar zeker bij zijn. Op het gebied van internationale betrekkingen zal het debat worden gevoerd over de oorlogen in Oekraïne en het Midden-Oosten, evenals over de toenemende spanningen tussen de VS en China.

Dit alles kan leiden tot een zekere mate van marktvolatiliteit, zeker in de aanloop naar 5 november. Markten houden niet van onzekerheid en deze verkiezingen zulen waarschijnlijk juist veel onzekerheid teweegbrengen. Maar vergeet één belangrijk punt niet: Sinds de jaren dertig van de vorige eeuw staan Amerikaanse aandelen aan het eind van de ambtstermijn van een president bijna altijd hoger dan aan het begin, welke partij er ook aan de macht is.

Laat u als belegger niet in de war maken door de politiek. Als u met stomheid geslagen was toen in 2016 een reality-tv-ster genaamd Trump een schok teweegbracht door Hillary Clinton te verslaan, en u ging cashen, dan had u voor één dag gelijk. Daarna liep u vier jaar lang zeer sterke rendementen mis.

Als u daarentegen van slag was omdat een opbouwwerker genaamd Barack Obama in 2009 werd gekozen - op het hoogtepunt van de financiële crisis - en u stapte uit de markt, dan had u ongeveer zes weken gelijk. Daarna heeft u een van de grootste bullmarkten in de geschiedenis van de VS aan u voorbij laten gaan.

Het adagium dat 'time in the market' vele malen belangrijker is dan 'timing the markets' is nog altijd waar.